بيع و سلف: فروش دو كالا در يك عقد؛ يكى به نقد و ديگرى به سلف. از آن به مناسبت در باب تجارت و نيز دين سخن رفته است. عنوان ياد شده از حديث نبوى-معروف به حديث مناهى-برگرفته شده كه پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله از بيع و سلف نهى كرده است(1)و از آنجا كه مفهوم سلف علاوه بر معناى معروف (پيش فروش) گاهى در معناى قرض نيز-چنانكه در لغت حجاز آمده-استعمال مىشود، در كلمات فقها براى كلام ياد شده سه تفسير ذكر شده است: 1. فروشنده در يك عقد، دو كالا بفروشد؛ يكى به نقد و ديگرى به سلف ( ← بيع سلف)، مانند آنكه بگويد: اين كتاب و ده كيسه گندم با اين اوصاف را-كه تا شش ماه ديگر تحويل خواهم داد-به ده هزار تومان به تو فروختم. 2. فروشنده كالايى را در يك عقد به دو بها بفروشد؛ نقد به يك بها و سلف به بهايى ديگر، مانند آنكه بگويد: اين كيسه برنج با اوصاف مشخّص را نقد به هزار تومان و سلف به پانصد تومان به تو فروختم. 3. بايع، كالا را به شرط قرض بفروشد، مانند آنكه بگويد: فلان كالا را با اوصاف معيّن به تو فروختم به شرط آنكه فلان مبلغ به من قرض بدهى. بيع و سلف در معناى نخست، صحيح و از مصاديق حديث مناهى به شمار نمىرود، هرچند برخى در جواز آن تأمّل و توقّف كردهاند.(2)صورت سوم نيز بنابر مشهور جايز است، هرچند بيع محاباتى (فروختن كالايى به چند برابر قيمت واقعى آن) باشد. البتّه چنين معاملهاى كراهت دارد.(3)در صحّت و بطلان صورت دوم اختلاف است، اشهر بطلان آن مىباشد.(4) ( ← بيع بثمنين) (1) . وسائل الشيعة 357/17 و 47/18 (2) . جواهر الكلام 233/23 (3) . المبسوط 160/2؛ جواهر الكلام 64/25 (4) . رياض المسائل 461/8-462. / (فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام , ج2 , ص204)